ASTRONOMİ TERİMLERİ

Işık yılı : Astronomi biliminde kullanılan, ışığın boşlukta bir yılda kat ettiği uzaklığa eşdeğer, yaklaşık 10 trilyon kilometreye eşit uzaklık birimi.

Asteroit : Boyutları 1 000 kilometreyi aşmayan küçük gezegen.

Yıldız : Çekirdeğinde termonükleer tepkimeler gerçekleşen, çok sıcak gazlardan oluşan ve ışık yayan, yaklaşık olarak küresel gök cismi.

Gökada : Tutarlılığı çekim gücüyle sağlanan, çok büyük, yıldızlar ve yıldızlar arası maddeler kümesi.

Bulutsu (nebula) : Yıldızlar arası ortamın gaz ve toz bulutu.

Paralaks : Ele alınan belirli bir gökcisminin Dünya’ya olan uzaklığına eşit bir uzaklığın, bu gökcisminden hangi açı altında görüleceğini belirten açısal birim.

Yıldız :Kızgın gazlardan oluşan etrafına ısı ve ışık yayan parlak gök cisimlerine yıldız denir. Güneşimizin bir yıldız olduğunu söylemeye gerek yok herhalde..

Gökyüzü : Gözümüzün görebildiği sınıra kadar olan, mavi kubbe, gök, gök kubbe, sema.

Ufuk : Gök kubbenin yerle birleştiğini gördüğümüz ve bir çeşit sınır vazifesini gören bu çembere ufuk denir.

Uzay ( Feza ) : İnsanın gözlem araçları ile ulaşabildiği noktalar arasındaki varlık alanıdır. Başka bir ifade ile, bütün gökcisimlerinin içinde bulunduğu büyük boşluk, feza.

Evren : İnsanın gerek araçlarla gerekse de düşüncesi ile ulaşabildiği varlık alanın tümüdür. Başka bir ifade ile, bütün yıldızlan, yıldız kümelerini, gökadalarını, bulutumsuları içine alan maddeyle dolu uzayın bütünü, kâinat, âlem. Uzayla evren arasındaki farkı şöyle de özetleyebiliriz. uzay ; bir apartmandaki daireler, merdivenler, koridorlar, odalarken, evren ise apartmanın bütünü yani kendisidir.

Gözlem Evi : Gözlemlerin yapıldığı, gözlem için gerekli araç ve gereçlerin bulunduğu ve kullanıldığı, kütüphanesi ve yönetimi bulunan kuruluşa gözlem evi denir.

Astronom : Astronomi ile uğraşan bilim adamına astronom denir.

Astronomi Birimi : Yerküre ile güneş merkezi arasındaki ortalama uzaklık birim olarak seçilirse, bu uzaklığa astronomi birimi (AB) denir

Astronomi Birimi (AB) = Yer-Güneş uzaklığı = 1.5x10^11 m

Işık yılı (Iy) = 63240 AB= 9.5x10^15 m

Parsek (pc) = 206265 AB = 3.1x10^16 m =3.26 Iy

Angström : Işığın dalga boyu ölçümünde kullanılan bir ölçü birimidir.

1 Å = 10^-10 m

Astronomi Birimi : Astronomide kullanılan ve Dünya yörüngesinin ortalama yarıçapına, yani 149 597 870 kilometreye eşit uzaklık
birimi (simgesi:ab).

Samanyolu : Tam bir gökküre turu yapan ve kendine özgü görünümü, büyük bir yıldız ve yıldızlar arası madde birikimiyle açıklanan, çevresel biçimi düzensiz, beyazımsı kuşak.

Parsek : Astronomide kullanılan ve paralaksı 1 olan bir gökcisminin uzaklığına denk düşen uzaklık birimi (simgesi:pc). (Parsek, 3,26 ışık yılına eşdeğerdir.)

Gezegen : Bir yıldızın, özellikle Güneş’in çevresinde dönen, kendiliğinden ışık saçmayan gök cismi.

Uydu : Kütlesi daha büyük bir gökcisminin, özellikle bir gezegenin çevresinde dönen gökcismi.

Güneş Sistemi : Güneş’in baskın bir çekim uyguladığı Gökada bölgesi; bu bölgede yer alan çeşitli gökcisimlerinin tümü.

Kadir : Parlaklık ölçüsü birimi kadir olarak adlandırılır.Kadir değeri negatif ,0 ve pozitif değerler alabilir.Parlaklık, pozitiften negatife doğru kaydıkça artmaktadır.İki tür parlaklık vardır.

· Görünen Parlaklık ( m ) : Göz dürbün teleskop gibi ışık alıcısına ulaşan ışığın parlaklık değerine görünen parlaklık(m) denir.Bunun için kutup yıldızının görünen parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın parlaklığı kutup yıldızıyla karşılaştırılarak görünen parlaklık tesbit edilir.

Güneşin görünen parlaklığı : m = -26,84 kadir

Aldebaran görünen parlaklığı : m = -1,06 kadir

Antares görünen parlaklığı : m = +1,22 kadir

Sirius görünen parlaklığı : m = -1,58 kadir

· Mutlak Parlaklık ( M ) : Yıldızların uzaklığına göre değişmeyen parlaklık birimidir.Bir yıldızın 10 parsek uzaklıkta düşünüldüğü zaman sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın mutlak parlaklığı denir.

Güneş’in mutlak parlaklığı : M = +4,85 kadir

Aldebaran yıldızının mutlak parlaklığı : M = -0,1 kadir

Sirius A yıldızının mutlak parlaklığı : M = +1,3 kadir