ASTRONOMİ TERİMLERİ
Işık
yılı : Astronomi biliminde kullanılan, ışığın
boşlukta bir yılda kat ettiği uzaklığa eşdeğer,
yaklaşık 10 trilyon kilometreye eşit uzaklık birimi.
Asteroit : Boyutları 1 000
kilometreyi aşmayan küçük gezegen.
Yıldız
: Çekirdeğinde
termonükleer tepkimeler gerçekleşen, çok sıcak gazlardan oluşan
ve ışık yayan, yaklaşık olarak küresel gök cismi.
Gökada : Tutarlılığı
çekim gücüyle sağlanan, çok büyük, yıldızlar ve
yıldızlar arası maddeler kümesi.
Bulutsu (nebula) : Yıldızlar arası ortamın gaz ve toz
bulutu.
Paralaks : Ele alınan belirli
bir gökcisminin Dünyaya olan
uzaklığına eşit bir uzaklığın, bu
gökcisminden hangi açı altında görüleceğini belirten açısal
birim.
Yıldız
:Kızgın
gazlardan oluşan etrafına ısı ve ışık yayan
parlak gök cisimlerine yıldız denir. Güneşimizin bir
yıldız olduğunu söylemeye gerek yok herhalde..
Gökyüzü : Gözümüzün
görebildiği sınıra kadar olan, mavi kubbe, gök, gök kubbe, sema.
Ufuk : Gök kubbenin yerle
birleştiğini gördüğümüz ve bir çeşit sınır vazifesini
gören bu çembere ufuk denir.
Uzay ( Feza ) : İnsanın
gözlem araçları ile ulaşabildiği noktalar arasındaki
varlık alanıdır. Başka bir ifade ile, bütün gökcisimlerinin
içinde bulunduğu büyük boşluk, feza.
Evren : İnsanın gerek
araçlarla gerekse de düşüncesi ile ulaşabildiği varlık
alanın tümüdür. Başka bir ifade ile, bütün yıldızlan,
yıldız kümelerini, gökadalarını, bulutumsuları içine
alan maddeyle dolu uzayın bütünü, kâinat, âlem. Uzayla evren
arasındaki farkı şöyle de özetleyebiliriz. uzay ; bir apartmandaki
daireler, merdivenler, koridorlar, odalarken, evren ise apartmanın bütünü
yani kendisidir.
Gözlem Evi : Gözlemlerin
yapıldığı, gözlem için gerekli araç ve gereçlerin
bulunduğu ve kullanıldığı, kütüphanesi ve yönetimi
bulunan kuruluşa gözlem evi denir.
Astronom : Astronomi ile
uğraşan bilim adamına astronom denir.
Astronomi
Birimi : Yerküre
ile güneş merkezi arasındaki ortalama uzaklık birim olarak
seçilirse, bu uzaklığa astronomi birimi (AB) denir
Astronomi
Birimi (AB) = Yer-Güneş
uzaklığı = 1.5x10^11 m
Işık
yılı (Iy) = 63240
AB= 9.5x10^15 m
Parsek
(pc) = 206265 AB = 3.1x10^16 m =3.26 Iy
Angström : Işığın
dalga boyu ölçümünde kullanılan bir ölçü birimidir.
1 Ċ = 10^-10 m
Astronomi
Birimi :
Astronomide kullanılan ve Dünya yörüngesinin ortalama yarıçapına,
yani 149 597 870 kilometreye eşit uzaklık
birimi (simgesi:ab).
Samanyolu : Tam bir gökküre turu yapan ve kendine özgü görünümü, büyük bir
yıldız ve yıldızlar arası madde birikimiyle
açıklanan, çevresel biçimi düzensiz, beyazımsı kuşak.
Parsek : Astronomide kullanılan ve paralaksı 1 olan bir
gökcisminin uzaklığına denk düşen uzaklık birimi
(simgesi:pc). (Parsek, 3,26
ışık yılına eşdeğerdir.)
Gezegen : Bir
yıldızın, özellikle Güneşin çevresinde dönen,
kendiliğinden ışık saçmayan
gök cismi.
Uydu : Kütlesi daha büyük bir
gökcisminin, özellikle bir gezegenin çevresinde dönen gökcismi.
Güneş
Sistemi :
Güneşin baskın bir çekim uyguladığı Gökada bölgesi;
bu bölgede yer alan çeşitli gökcisimlerinin tümü.
Kadir : Parlaklık ölçüsü
birimi kadir olarak adlandırılır.Kadir değeri negatif ,0 ve
pozitif değerler alabilir.Parlaklık, pozitiften negatife doğru
kaydıkça artmaktadır.İki tür parlaklık vardır.
·
Görünen Parlaklık ( m ) : Göz dürbün teleskop
gibi ışık alıcısına ulaşan
ışığın parlaklık değerine görünen
parlaklık(m) denir.Bunun için kutup yıldızının görünen
parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın
parlaklığı kutup yıldızıyla
karşılaştırılarak görünen parlaklık tesbit edilir.
Güneşin
görünen parlaklığı
: m = -26,84 kadir
Aldebaran görünen
parlaklığı : m = -1,06 kadir
Antares görünen
parlaklığı : m = +1,22 kadir
Sirius görünen
parlaklığı : m = -1,58 kadir
·
Mutlak Parlaklık ( M ) : Yıldızların
uzaklığına göre değişmeyen parlaklık birimidir.Bir
yıldızın 10 parsek uzaklıkta düşünüldüğü
zaman sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın
mutlak parlaklığı denir.
Güneşin
mutlak parlaklığı :
M = +4,85 kadir
Aldebaran
yıldızının mutlak parlaklığı : M = -0,1 kadir
Sirius A
yıldızının mutlak parlaklığı : M = +1,3 kadir